O. Aguín¹, D. Montenegro¹, M.J. Sainz², M. Hermida¹ and J.P. Mansilla¹

¹Estación Fitopatolóxica do Areeiro. Deputación de Pontevedra. Subida a la Robleda s/n, E-36153 Pontevedra, Spain. efa@efa-dip.org

²Departamento de Producción Vegetal. Universidad de Santiago de Compostela, Campus Universitario, E-27002 Lugo, Spain. E-mail: mjsainz@lugo.usc.es

RESUMO: O cancro do castiñeiro, causado por Cryphonectria parasitica, é unha enfermidade amplamente estendida nos sotos de todo o mundo. As únicas perspectivas para o seu control baséanse no coñecemento das características das poboacións do fungo nas zonas afectadas e na introdución de cepas hipovirulentas. Neste traballo levouse a cabo unha prospección para estudar a bioloxía das poboacións de C. parasitica en sotos das provincias de Lugo e Ourense, determinando a diversidade dos grupos de compatibilidade vexetativa (VC), diversidade de tipos de compatibilidade sexual (mating types), e presenza de cepas hipovirulentas. Determináronse un total de 612 illados, dos cales a meirande parte mostraron un fenotipo virulento. Só catro deles, procedentes da provincia de Lugo, mostraron a presenza de dsRNA, característico da hipovirulencia. A caracterización molecular do hipovirus destes illados determinou que pertencían ao subtipo E do Cryphonectria hypovirus tipo 1 (CHV1-E). A diversidade de tipos de compatibilidade vexetativa foi moi baixa. Unicamente se determinaron 9 tipos vc, e solo cinco deles estaban presentes en ambas as dúas provincias. Catro deles eran compatibles cos grupos de referencia europeos (EU1, EU9, EU66 e EU72), e os outros cinco correspondíanse con tipos detectados unicamente ata o momento no Noroeste da Península Ibérica (E1-EU5). Os tipos vc predominates en ambas as dúas poboacións foron E1, E2 e E3, presentes en 97% dos illados. Dúas cepas hipovirulentes foron compatibles co tipo vc E1, unha con E2 e outra con E3. O estudio|estudo dos mating types determinou que o idiomorfo MAT-1 era predominante en ambas as dúas poboacións. A súa reprodución principalmente asexual, o baixo índice de diversidade de tipos de compatibilidade vexetativa e a detección de cepas hipovirulentas compatibles cos tipos vc predominantes constitúen factores que favorecen a aplicación dun programa de control biolóxico nos sotos afectados do NO de España.

Palabras chave: cancro do castiñeiro, diversidade, control biolóxico

B. Cuenca¹, M.R. Fernández¹, L. Ocaña¹, C. Salinero², C. Pintos², J.P. Mansilla² and C. Rial²

¹TRAGSA Departamento de Mejora Agroforestal. Crta. Maceda-Valdrey, km.2. 32700 Maceda. Ourense. Spain. bcuenca@tragsa.es

²Estación Fitopatolóxica do Areeiro (Diputación de Pontevedra), Subida a la Robleda s/n. 36153 Pontevedra. efa@efa-dip.org

RESUMO: Entre os anos 2000 e 2005, TRAGSA levou a cabo un proxecto EUREKA financiado polo goberno de España, que tiña por obxecto a realización dunha mostraxe exhaustiva de árbores de Castanea sativa en Galicia. Para iso, utilizouse o Terceiro Inventario Forestal Nacional e o Mapa Forestal, marcando aquelas zonas gravemente afectadas pola tinta do castiñeiro, nas que o castiñeiro era a primeira ou segunda especie. Seleccionáronse 206 árbores en 18.808,84 ha en zonas de regresión 1 e 2 de Bouhier. Estes clons establecéronse para a súa propagación in vitro (Cuenca et al, 2005), ademais realizáronse ensaios de resistencia mediante a inoculación da enfermidade en brotes escindidos de material adulto (Robin et al, 2006). Os resultados dos ensaios non foron repetitivos, posiblemente debido á variabilidade na condición fisiolóxica do material de campo. Por esta razón, o momento de aclimatación das plantas in vitro exercía unha importante influencia no resultado da inoculación na raíz, xa que todos os clons do ensaio que se inoculaban durante primavera ou principios do verán morrían nunha porcentaxe maior que aqueles nos que o ensaio se realizaba a finais do verán. Dos 18 clons analizados de maio a xuño, 3 deles sobreviviron nunha porcentaxe superior ao 75%, e un deles non presentaba síntomas de tinta. Cando se realizaba o ensaio dos clons in vitro, todos os explantos morrían. Parece que existe unha relación importante entre a resistencia e o momento en que se expresan os síntomas in vitro, polo que canto máis resistente é un clon, máis tempo tarda en morrer. A caracterización molecular por SSRs (Yamamoto et al., 2003) para aqueles clons que presentan estruturas de resistencia permitirá coñecer se estes son xenotipos puros de sativa ou se a resistencia se debe á presenza de alelos asiáticos.

Palabras chave: Castanea sativa, Phytophthora cinnamomi, resistencia

R. Pérez-Otero, R. Nicolás, A. B. Castro-García, J. P. Mansilla

Estación Fitopatolóxica do Areeiro. Subida a la Robleda s/n. 36153 Pontevedra

RESUMO: Neste traballo reflíctense as capturas de insectos xilófagos recollidos en trampas Lindgren en piñeirais de piñeiro marítimo da C.A. de Galicia durante os anos 2005 a 2008. Analízanse as especies principais, a súa distribución por provincia e ano, e tamén a presenza de depredadores. Obsérvase ao longo do estudo unha importante diversidade de Scolytidae (34 especies), e menor de Cerambicydae e doutras familias xilófagas. En xeral, as capturas totais dependen do número de trampas instaladas e da súa localización, pero en valores medios obsérvase un incremento de insectos recollidos tras os incendios que asolaron a Comunidade en 2006, así como un aumento paralelo nas capturas e diversidade do complexo de depredadores asociados.

Palabras Clave: Cerambycidae, inventario, piñeiro, Scolytidae, trampa Lindgren.

Pérez Otero, Rosa; Gago García, Javier; Mansilla Vázquez, J. Pedro

Estación Fitopatolóxica do Areeiro. Subida a la Robleda s/n. 36153 Pontevedra

RESUMO: A utilización de produtos fitosanitarios para o control de pragas e enfermidades é un método de loita habitual fronte os parasitos que poden atacar a calquera vexetal cultivado. Porén, en ocasións descoñécese cales son as substancias máis eficaces, cales as rexistradas para cada especie e cales se encontran dispoñibles no mercado. Neste traballo reflíctense as materias activas acaricidas e insecticidas rexistradas neste momento en España, Alemaña e Italia especificamente para camelia, a súa situación segundo a Directiva 91/414 CEE relativa á comercialización de produtos fitosanitarios, e os axentes que controlan.

M.C. Salinero¹, P. Piñón¹, M.J. Sainz², M.V. Andrés³

¹ Deputación de Pontevedra. Estación Fitopatolóxica do Areeiro. www.efa-dip.org

² Departamento Producción Vexetal. Universidad de Santiago de Compostela

³ Agroseguro. www.agroseguro.es

RESUMO: Aínda que a demanda do froito de Actinidia é elevada na actualidade, a oferta aumenta progresivamente e a competencia obriga a conseguir unha elevada produción de froitos de calibre homoxéneo, por enriba dos 100 gramos de peso, sempre mantendo as propiedades organolépticas sen perder o cualificativo de froito san de tipo ecolóxico. O tamaño final do froito está relacionado cunha correcta polinización. Demostrouse que o máximo número de sementes obtense só cando se deposita un número extremadamente alto de grans de pole nas superficies estigmáticas (Hopping e Hacking, 1983), un froito de 100 g. contén de 1000 a 1500 sementes. Para mellorar o calibre, realízanse melloras nos métodos de manexo da explotación e formúlase como vía complementaria a achega de pole no momento necesario procedente doutras explotacións e tamén a realización de diversos métodos que impliquen mobilidade do pole propio da explotación. O obxectivo deste traballo foi estudar os efectos de varias técnicas de polinización para mellorar o calibre do froito de cultivar Hayward en plantacións comerciais de kiwi.

Palabras chave: Actinidia deliciosa, Hayward, pole, produción froita, Galicia

C. Pintos Varela, B. González Penalta, J. P. Mansilla Vázquez, O. Aguín Casal

Estación Fitopatolóxica do Areeiro, Subida a la Robleda s/n, 36153 Pontevedra, España.

RESUMO: Cylindrocladium buxicola Henricot,incluído na lista de alerta da EPPO ata novembro de 2008, ocasiona unha perigosa enfermidade foliar en Buxus spp. rexistrada en varios países europeos e en Nova Zelandia (3,4). Buxus sempervirens L. (buxo común) é unha das plantas ornamentais máis antigas de Europa. En setembro de 2008, recibimos 10 plantas en maceta de 2 a 3 anos de B. sempervirens cv. Suffruticosa dun viveiro galego (noroeste de España) no que un 60% das plantas estaban afectadas e presentaban defoliación. As plantas enfermas mostraban manchas escuras de cor marrón a negruzco nas follas e franxas negras no talo (3,4). Para inducir a esporulación, as follas enfermas e os anacos de talos se incubaron en cámaras húmidas a 22ºC. Obtívose unha sp. de Cylindrocladium. Colocáronse en placas de agar de folla de caravel baixo luz próxima á luz UV a 25ºC durante 7 días (1,3). As macroconidioforas conteñen un estipe, unha extensión do estipe, unha vesícula terminal, unha extensión da vesícula, unha vasícula terminal, e unha disposición penicilada de ramificacións fértiles (2). A extensión do estipe era septada, hialina, e de 90 a 165 x 2 a 4,5 µm (a partir da póla primaria ata a punta da vesícula) (1) que termina nunha vesícula elipsoide (de 6 a 11 µm de diámetro) cun ápice papilado. A parte máis ancha da vesícula atopábase por encima do medio. As pólas primarias eran principalmente aceptadas ou unha septada (de 12 a 35 x 3 a 6 µm), as pólas secundarias eran aseptadas (de 11 a 21 x 3 a 6 µm), e as pólas terciarias non son comúns. Cada unha das pólas terminais produciu de dúas a cinco fiálidas (de 9 a 20 x 2,5 a 5 µm) reniformes e aceptadas. As conidias eran cilíndricas, rectas e unha septada (de 56 a 35 x 3 a 6 µm). As clamidosporas presentaban unha cor marrón escuro e agregábanse para formar microesclerocios. As temperaturas cardinais de illados de Cylindrocladium nun 2% de agar de extracto de malta variaban entre os 7 e 28ºC (cun óptimo de 25ºC). O extremo 5' do xene da beta-tubulina se amplificou mediante os primers T1 e Bt2b (3), e os produtos da PCR secuenciáronse directamente e depositáronse no GenBank (número de acceso FJ696535). A comparación da secuencia con outras dispoñibles no GenBank mostrou un 100% de homoloxía con aqueles previamente identificados como C. buxicola (números de acceso AI078123 e AI078118). A patoxenicidade dun illado representativo confirmouse mediante a inoculación de talos e follas de catro plantas de 3 a 4 anos de B. sempervirens cv. Suffruticosa. As follas se inocularon mediante a pulverización dunha suspensión de esporas do fungo (1 x 106 conidias por ml). Para os talos, anacos de agar de cultivos dunha semana cultivados en agar de extracto de malta colocáronse e selaron con Parafilm. Como control, se inocularon catro plantas con agar de malta e auga destilada. As plantas se incubaron a 22ºC e a 95% de humidade. 4 días logo da inoculación apareceron síntomas idénticos aos anteriormente descritos. C. buxicola foi reillado das plantas inoculadas pero non dos controis. Baseándonos nas características morfolóxicas e fisiolóxicas, a patoxenicidade e a secuenciación de ADN do xene da beta-tubulina, os illados obtidos de B. sempervirens foron identificados como C. buxicola (3). Segundo os nosos datos, esta é a primeira detección de C. buxicola on B. sempervirensen España.

C. Pintos Varela, B. González Penalta, J. P. Mansilla Vázquez, O. Aguín Casal

Estación Fitopatolóxica do Areeiro, Subida a la Robleda s/n, 36153 Pontevedra, España.

RESUMO: O chancro resinoso dos piñeiros ("pitch canker") é unha grave enfermidade causada polo fungo Fusarium circinatum que afecta a diferentes especies de piñeiro, fundamentalmente Pinus radiata, Pinus sylvestris, Pinus pinaster, Pinus pinea e Pinus canariensis, e a Pseudotsuga menziessi. A enfermidade foi primeiramente observada no ano 1946 en Carolina do Norte, estendéndose rapidamente cara a outros estados de EE.UU. En 1996, o fungo foi identificado en California, onde acada actualmente proporcións epidémicas, afectando principalmente a Pinus radiata. Ata o de agora, a enfermidade detectouse en México, EE.UU., Xapón, Iraq, Sudáfrica, Chile, España e Haití.

M.J. Lema¹; M. Tubio²; R. Freijido; P. Rodríguez

¹ Estación Fitopatolóxica do Areeiro, Subida a la Robleda s/n, 36153 Pontevedra, España. mse@efa-dip.org

² Viticultores Martín Códax SCG. Burgáns, 91. Vilariño. 36633. Cambados. PO

RESUMO: O cultivo da vide var. Albariño representativa da D.O. Rías Baixas caracterízase polo seu desenvolvemento en solos ácidos. Este traballo exponse co obxectivo de valorar a evolución dun solo natural ácido recentemente transformado para a vide e profundar na composición foliar como ferramenta de diagnóstico da nutrición. Controlouse a resposta ao achegue de tres produtos que aportan cal en termos de evolución de diversos parámetros de fertilidade. Por outra banda, determinouse a composición nutricional de limbos e pecíolos no callado e na cora; estes resultados comparáronse cos obtidos en seis plantacións plenamente produtivas. Os resultados indícannos que as doses empregadas permitiron corrixir a capa superficial do chan pero a acidez persistía en profundidade. Por outra banda, a utilización de diferentes materiais viuse reflectida na composición da planta: con maior claridade no pecíolo para o potasio, preferentemente en limbo para o calcio e en ambos os órganos para o magnesio. Ademais, a concentración de N, K, Ca e Mg en limbo aproxímase ao valor medio ponderado, debido ao maior peso relativo desta fracción da folla. Podemos concluír que as doses mínimas que se practican para a corrección de acidez co ánimo de conservar a tipicidade son insuficientes cando se trata de transformar solos naturais, como o do presente ensaio; por outra banda, dado que o limbo reflexa con maior precisión o estado nutricional da vide, este sería o órgano de preferencia a efectos de diagnóstico, en particular cando a problemática pode provir da escaseza de calcio.

Palabras chave: Vide (Vitis vinífera L.) ;fertilidade solo; acidez solo; diagnóstico nutrición; macronutrientes limbo e peciolo.

C. Salinero¹, P. Piñón¹*, M. J. Lema¹, L. Martínez ², F. Veloso ³

¹ Estación Fitopatolóxica do Areeiro, Subida a la Robleda s/n, 36153 Pontevedra, España. ppesteban@efa-dip.org

² The Trading House Amodia, Rúa Amizade 5. 36600 Vilagarcía de Arousa. España

³ Soc. Agricola Lda. Kiwi Iberica. S. Pedro da Torre, 4930 Valença. Portugal

RESUMO: O sector do kiwi superou nas nosas latitudes a etapa da obtención de producións óptimas baseadas no tamaño do froito e actualmente enfróntase á mellora da calidade das características organolépticas co obxectivo final de producir e seleccionar un froito de propiedades idóneas, que poida ser competitivo no mercado internacional e identificado polo consumidor. Son moitos os factores que inflúen no concepto de calidade. Considérase que un kiwi presenta unha boa calidade gustativa canto maior sexa o ºbrix no momento do consumo. Un novo parámetro, a materia seca, é comunmente aceptado na comunidade internacional como o mellor para cualificar a calidade "intrínseca" do froito. O contido de acidez e de amidón tamén xogan un papel importante, xa que están relacionados coa dozura e a firmeza á hora do consumo. O obxectivo deste traballo é estudar a evolución destes parámetros, desde o callado ata o momento da colleita, como consecuencia da modificación na fertilización e/ou no manexo da cuberta vexetal do froito. Durante o ano 2007, nunha plantación de kiwi do norte de Portugal (Kiwi Ibérica S.A.), recolléronse mostras de froito de kiwi cada dúas semanas, desde a antese ata a colleita. As mostras pesáronse, medíronse e analizouse o % materia seca, a concentración dos sólidos solubles, o contido de amidón e a acidez titulable, segundo os métodos recoñecidos internacionalmente. En xeral observouse que coa fertilización adicional os froitos tiveron maior peso e tamaño, pero os valores das diferentes características organolépticas foron menores que coa fertilización convencional. No tocante ao efecto da redución da cuberta vexetal non se observaron case diferenzas no peso e volume dos froitos e soamente obtivéronse diferenzas significativas na porcentaxe de materia seca. Nas nosas condicións experimentais, a fertilización adicional tivo un resultado negativo sobre as diferentes características organolépticas. Non se observaron efectos sobre os parámetros estudados nas parcelas sometidas a diferente control de cuberta vexetal.

Palabras chave: Actinidia deliciosa, materia seca, ºbrix, amidón, acidez, cuberta vexetal.

A. Barros¹, C. Salinero¹, P. Vela¹ y M.J. Sainz²

¹ Estación Fitopatolóxica do Areeiro, Subida a la Robleda s/n, 36153 Pontevedra, España. abarros@efa-dip.org

² Departamento de Producción Vegetal, Universidad de Santiago de Compostela, Campus Universitario, 27002 Lugo, España

RESUMO: Aínda que algúns fentos poden multiplicarse por división de rizomas, a forma habitual de reprodución é mediante esporas, e esta pode ser difícil nalgúns casos nas que as condicións ambientais (temperatura, humidade e luz) da zona de cultivo non sexan as adecuadas. Neste traballo descríbese un método rápido, sinxelo e eficaz para a propagación de fentos ornamentais en condicións de cultivo controladas. Seleccionáronse 6 especies de 3 xéneros: Cyathea cooperi, C. contaminans, C. tsangii, Pteris incompleta, P. cretica e Asplenium nidus, que son susceptibles de ser cultivadas en interior ou exterior. A porcentaxe de xerminación das esporas de todas as especies foi alto, obténdose un elevado número de exemplares. O tempo medio desde que se sementa ata que se completa a aclimatación transcorre nun máximo de 6 meses para as 6 especies do estudo, observándose diferenzas entre elas na fase de aparición do protalo e no tempo de duración necesario para a súa aclimatación.

M.C. Salinero^a, P. Vela^a, M.J. Sainz^b

^a Estación Fitopatolóxica do Areeiro, Subida a la Robleda s/n, 36153 Pontevedra, España

^b Departamento de Producción Vegetal, Universidad de Santiago de Compostela, Campus Universitario, 27002 Lugo, España

RESUMO: No presente traballo defínense os estadios fenolóxicos das plantas de kiwi da variedade Hayward segundo a escala BBCH; ademais descríbense en detalle os principais estadíos de desenvolvemento da xema, da folla e do gromo, emerxencia da inflorescencia, floración, desenvolvemento do froito, madureza do froito e senescencia e 34 estadíos secundarios de desenvolvemento. Finalmente, coméntanse algunhas aplicacións prácticas da escala BBCH para o manexo das plantacións de kiwi.

Palabras Chave: escala BBCH, kiwi, fenoloxía